ArtEZ Studium Generale - Deep Dive Online Courses

‹ The body and Power(lessness)

Deze les gaat over gezondheid als normatieve categorie die mensen uitsluit. Normen voor wat geldt als een ‘goed’ of ‘gezond’ lichaam zijn niet simpelweg een biologisch gegeven, maar zijn cultuur-en tijdgebonden. Kunst heeft altijd bijgedragen aan het verbeelden van, en denken over, het “normale lichaam”.

Je maakt in deze les kennis met kunstenaars die er juist voor kiezen werk maken met lichamen die niet voldoen aan maatschappelijke normen voor gezondheid, schoonheid of autonomie, en met hem hoe gedacht wordt over het kritische potentieel van dit werk. Je gaat zelf onderzoeken hoe je een niet-normatieve blik op lichamen kunt inzetten in je eigen werk.

Het eerste deel van de les focust op herinneringen van het lichaam, en trauma. Je maakt kennis met kunstenaars die geïnteresseerd zijn in trauma en het lichaam.

Het tweede deel van de les focust op gezondheidsnormen, en geeft je meer inzicht in validisme (discriminatie op basis van fysieke mogelijkheiden van je lichaam). Je kijkt naar voorbeelden van kunstenaars die met dit onderwerp werken om dieper in te gaan op hoe kunst kan helpen om anders te denken over gezondheid, genezen, en zorg.

things.674.isisgermano1bioweb705x658.webp

“I’m a teacher, lecturer and researcher in ArtEZ, and a freelance lecturer and advisor with a focus on storytelling focusing on visuality, embodied cognition and diversity and inclusion. I have worked as a teacher in Media and Culture for Utrecht University between 2014 and 2019 where I was nominated for the teaching talent prize in 2016. I’ve worked for ArtEZ University of the Arts since 2018. I’ve coordinated the Honours Programme, I work as researcher, writer and lecturer for Studium Generale, I mentor students in the Academy of Theatre and Dance in their research and I work on decolonising and depatriarchalising the curriculum. As a freelancer I work as advisor for questions concerning diversity and inclusion, storytelling and visual representation. I have a bi-cultural background as a white queer Latina, and my mother tongue is Brasilian-Portuguese. My cultural background and life experience are rich and diverse and an important part of what I bring into my work in terms of knowledge and empathy”.

meer over Isis Freitas Vale Germano

Deel 1: Herinneringen, het lichaam en trauma

LUISTEREN

Wat is een inclusieve blik op beperktheid, kwetsbaarheid en gezondheid?

Isis Freitas Vale Germano, maker van deze online cursus over het lichaam, geeft een introductie op deze tweede les.

DOEN

Ga met twee mensen tegenover elkaar zetten. Zet een timer op 10 minuten, en neem 10 minuten elk, om je door de ander steeds opnieuw een van de volgende vragen te laten stellen:

Hoe ervaar jij autonomie in je lichaam?

Hoe ervaar je macht in je lichaam?

Hoe ervaar je onrecht in je lichaam?

Hoe ervaar je zorg in je lichaam?

Hoe ervaar je collectiviteit in je lichaam?

Neem na de twee vragenrondes tijd om op te schrijven wat je is opgevallen, en wat je hebt gezegd dat je verrast heeft.

Kijk naar de volgende twee video’s met Annemijn Rijk en Narges Mohammadi

Interview with Annemijn Rijk (1993), choreographer with an interest in the human body.

Interview with Annemijn Rijk, choreographer with an interest in the human body.

Interview with artist Narges Mohammadi

DENKEN

Kies, zelf of met een groep, een voorbeeld van een kunstenaar in je eigen vakgebied in wiens werk het lichaam een centrale rol speelt.

Kijk vanuit de ideeën van Annemijn Rijk en Narges Mohammadi kritisch naar hun werk, door de lens van Rijks’ idee van ‘radical honesty’ en Mohammadi’s visie dat we beter moeten luisteren naar wat het lichaam weet.

Als je door de lens van deze twee ideeën kijkt, wat zie je dan in het werk van de kunstenaar die je hebt gekozen? Wat valt je dan op? Wat vind je spannend, problematisch, krachtig of ingewikkeld aan wat deze maker ‘doet’ met het lichaam?

KIJKEN

Kijk naar fragmenten van de Zomergasten-aflevering met psychiater en traumaspecialist Bessel van der Kolk.

DENKEN

Bessel van der Kolks’ boek heet The Body Keeps the Score. Van der Kolk laat vanuit de psychiatrie zien dat het lichaam herinneringen draagt en sterk beïnvloedt hoe we de realiteit ervaren, wie we zijn, hoe we ons voelen en wat we van ons leven maken en kunnen maken. Hoe zijn zijn inzichten interessant voor ons als kunstenaars?

Kies passages uit deze aflevering die je het meest interessant, betekenisvol of inspirerend vindt. Welke opmerking wil je centraal stellen?

Schrijf een korte tekst, een gedicht of klein mini essay, over wat je interessant vindt aan deze passage, vanuit je rol in de samenleving als kunstenaar.

Traumasporen in het lichaam - videoregistratie online event 2 februari 2022

KIJKEN & LEZEN

Video van het ArtEZ Studium Generale lunchevent over Intergenerationeel Trauma

Essay van Maurits de Bruijn

Gedicht Tessa van Rooijen

Video Alexis Blake over de Prix de Rome 2021

Alexis Blake over haar performance 'rock to jolt [ ] stagger to ash' (winnaar Prix de Rome 2021)

DOEN

Opdracht 1

In de trailer van de Prix de Rome 2021 hoor je genomineerde Alexis Blake zeggen dat we door een enorm collectief rouwproces gaan, en dat we geen ruimte en geen adequate manieren hebben om dat rouwproces door te maken samen.

Laat je inspirerend door het werk van Alexis Blake.

Welke collectieve trauma’s zijn voor jou op dit moment belangrijk? Welke collectieve rouwprocessen denk je dat we doormaken?

'We' kan in deze vraag groot zijn maar ook klein: de hele wereld, Europa, je familie, een specifieke wijk in de stad waar je woont, een groep mensen waar je deel van uitmaakt die door een verandering heen gaat.

Kies uit de trailer van rock to jolt [ ] stagger to ash één shot dat je interessant vindt. Re-creër dat shot met materialen die je tot je beschikking hebt, en laat daarin zien wat voor jou een belangrijk verlies is waarvoor we nieuwe vormen nodig hebben om te rouwen.

Deel 2: Gezondheid als normatieve categorie die mensen uitsluit

LUISTEREN

Isis vertelt verder.

Dries Verhoeven - Ceci n’est pas… (2013)

KIJKEN

Video Ted Talk Stella Young

Performance Ceci n’est pas... (2013) van Dries Verhoeven

Interview (English) Dries Verhoeven on Ceci n'est pas...

Interview (English) Dries Verhoeven on 'Ceci n'est pas...'

DENKEN & DOEN

In de performance reeks Ceci n’est pas... van Dries Verhoeven zien we hoe verschillende lichamen die afwijken van maatschappelijke normen ('niet-normatieve lichamen') tentoongesteld worden op pleinen van grote steden. Je ziet o.a. een kleine vrouw met een groeiafwijking, in luxueuze kleding en met een cocktail en een uitstraling die status en succes uitstraalt.

In de TED talk van Stella Young gebruikt Young de term inspiration porn. Is er in de performance Ceci n’est pas... nu sprake van inspiration porn? Of juist niet? En zo niet, is hier dan sprake van een ander soort porn: een ander soort exploitatie van deze lichamen en mensen?

Ga hierover met elkaar in gesprek, als je in een groep bent. Of zet argumenten voor en tegen naast elkaar, als je alleen werkt. Schrijf (samen) een korte statement: wat doet Ceci n’est pas... nu eigenlijk door deze lichamen tentoon te stellen?

Kijk naar de volgende twee video’s

Online Reading Group Body and Power(lessness) with Jules Sturm

Video Online Reading Group Body and Power(lessness) with Jules Sturm

Trifecta ... the visceral, the virtual and the vulnerable - event with velvet leigh and Jules Sturm

LEZEN

Lees het essay Vulnerable Looking van Jules Sturm.

DENKEN

De online reading group met Jules Sturm, het gesprek met Velvet Leigh en het essay van Jules Sturm gaan allemaal over hoe we ziekte en lichamelijke beperkingen en kwetsbaarheid verbeelden in kunst. Hoe verbeelden we kwetsbaarheid en beperktheid, en wat vertellen we daarmee?

Maak een lijst met zoveel mogelijk thema’s die in de video’s die je hebt gezien worden besproken, m.b.t. het verbeelden van ziekte en beperktheid.

Denk dan na over hoe jouw eigen lichaam zich verhoudt tot ziekte en beperktheid. Wat gebeurt er als je over je eigen lichaam denkt vanuit deze verschillende thema’s? Wat voor nieuwe gedachten en inzichten breng je tot stand als je dit doet?

DOEN

Wanneer was de laatste keer dat je zelf ziek was? Of lichamelijk beperkt?

Misschien was dat in jouw geval een onschuldige verkoudheid. Misschien een hartritmestoornis. Misschien heb je onlangs een enkel verzwikt, of misschien ga je al jaren om met chronische pijn of een fysieke beperking.

Makers als Velvet Leigh en Dries Verhoeven gaan heel anders om met ziekte en disability in hun werk. Welke manier om ziekte en lichamelijke kwetsbaarheid te verbeelden in kunst inspireert je? Wat vind jij een waardevolle, interessante, plezierige of krachtige manier om ziekte en verlies van fysieke mogelijkheden te verbeelden of vertellen?

Bedenk een concept voor een performance, of een beeld, over de laatste keer dat je zelf ziek was, of te maken had met een lichamelijke beperking. Werk dat concept uit in een schets, een prototype, een kleine video.

Laat je inspireren door twee dingen:

1. De laatste keer dat je zelf ziek was of te maken had met een fysieke beperking
2. De manieren van verbeelden en vertellen die je hebt gezien en waarover je hebt gelezen in de video’s en het essay hierboven.

Les 2: The Body

Ziek, Zwak of Monsterlijk? Gezondheid als normatieve categorie die mensen uitsluit

Deel 1: Herinneringen, het lichaam en trauma

LUISTEREN

Wat is een inclusieve blik op beperktheid, kwetsbaarheid en gezondheid?

DOEN

Kijk naar de volgende twee video’s met Annemijn Rijk en Narges Mohammadi

DENKEN

KIJKEN

DENKEN

KIJKEN & LEZEN

DOEN

Opdracht 1

Deel 2: Gezondheid als normatieve categorie die mensen uitsluit

LUISTEREN

KIJKEN

DENKEN & DOEN

Kijk naar de volgende twee video’s

LEZEN

Vulnerable Looking

DENKEN

DOEN

⟶ Les 3: The Body