In aanloop naar Chaos & Conflict vertellen studenten en alumni van ArtEZ over hun werk en de relatie met de thematiek van ons festival. Bonita Witte studeerde in 2015 af aan de opleiding Illustration Design in Zwolle. In deze blog vertelt ze over over haar prachtig gemaakte en aangrijpende film Verscheurd.
“Als hij morgen zou sterven, zou ik hem niet missen” zei het 11-jarige meisje tegen mij in een gesprek over haar doodzieke neef. Ik schrok van de koele en ongeïnteresseerde toon waarmee ze haar woorden sprak. Was dit puur kinderlijk egoïsme, of is dit een voorbode van een generatie die opgroeit met het leed van de wereld? Het gebrek aan inlevingsvermogen, sympathie en tolerantie in de samenleving baart mij zorgen. Ieder nieuwsbericht over buitenlanders krijgt te maken met een stortvloed aan haatvolle reacties. Toch had ze ook een punt: “Wat heeft hij eraan als ik aan zijn ziekenhuisbed ga zitten? Hij kan niet eens praten.” vervolgde ze. Naast de haters vormt er zich namelijk een groep van valse sympathisanten, die denken met een muisklik de wereld te kunnen verbeteren. Haar uitspraak deed mij terugdenken aan de vraag waar ik mij tijdens mijn eindexamenjaar aan de kunstacademie mee bezig hield: Wat heeft een bootvluchteling op het midden van de Middellandse Zee eraan als ik hier in Nederland ga vertellen hoe zielig hij is?
Bij het vertellen over leed moet je met veel dingen rekening houden als je wilt dat de boodschap goed overkomt, zo kwam ik tijdens het schrijven van mijn scriptie Het Lijdend Voorwerp achter. De overvloed en ongenuanceerdheid waarmee het nieuws soms gebracht wordt, heeft mensen afgestompt. Het begin van deze blog was daarom een weloverwogen keuze. Als ik meteen de eerste zin was begonnen met termen als ‘Syrië’ en ‘bootvluchtelingen’ waren de meeste lezers meteen al afgehaakt. Mijn beeldend onderzoek resulteerde in het afstudeerwerk Verscheurd. In deze korte film van geanimeerde illustraties breng ik het conflict in Syrië letterlijk dichtbij door een boot met vluchtelingen te laten stranden op mijn geboorte-eiland Texel. Ik zoek naar een manier om mensen te raken op dezelfde manier als William Kentridges Black-Box mij raakte: soms hard en kil door de koele documentaire beelden en gruwelijke taferelen afgebeeld in het harde houtskool, die toch op een poëtische en zachte manier samen komen door de klungelige handgemaakte figuurtjes en het gelaagde decor.
Het antwoord op de vraag wat een bootvluchteling eraan heeft als ik hier ga vertellen hoe zielig hij is? Absoluut niets. Daarom concentreert mijn film zich vooral op hoe mensen hier ermee omgaan als ze oog in oog komen met het leed waar ze eerder alleen via een beeldscherm mee in aanraking kwamen. Zo probeer ik een tegenwicht te bieden aan de reguliere beeldstroom uit de media, door de kijker een spiegel voor te houden. Want het geven van een like op facebook, heeft net zo weinig nut als het zitten aan een ziekenhuisbed van een neef die je daarvoor ook nooit sprak.
