Techno-vanitas symboliek

blog
Je hebt vast wel eens een zeventiende-eeuwse stilleven gezien. Zorgvuldig gerangschikte voorwerpen zoals schedels, verwelkte bloemen, dode dieren en zeepbellen badend in een bijzonder licht. De voorwerpen herinneren de kijker dat het leven maar tijdelijk is. Hoe mooi of duur dingen ook mogen zijn, alles – ook het leven – is maar van korte duur. Blijkbaar iets waar ze in de Gouden Eeuw (een tijd van enorme economische groei)  aan herinnerd moesten worden. Vanitas symboliek, noemen we dat.

Louise te Poele, ArtEZ-alumnus Fine Art, maakt sinds haar afstuderen niet alleen fotowerk in opdracht van allerlei modemerken en -tijdschriften, maar ook vrij werk waarin ze zich intensief uiteenzet met deze schildertraditie. Ze maakt haar stillevens met voorwerpen die een sterke eigen symboliek suggereren: plastic rivierkreeften, een dode vogel, een melkpakje, lucifers, een ei… Louise doet er lang over tot ze de juiste schikking van voorwerpen heeft gearrangeerd. En ze hanteert niet de kwast maar een fototoestel, om daarna de foto’s met een computer en een digitale pen uiterst minutieus te bewerken.

Waarom ze voor stillevens koos? Ze weet het niet precies meer, maar het maakt haar vrolijk om haar eigen verzamelde dingen uit te stallen en te ordenen. En zijn die dingen dan symbolisch? Ja, nou en of. Om ons als eenentwintigste eeuwers tegemoet te komen, bedacht Louise samen met interaction designer Marcel Baauw de augmented reality-app AR+t. De app biedt een inkijkje in haar associatieve en intuïtieve manier van werken én hulp met het duiden van de door haar gehanteerde symboliek. Scan je haar werk (live, gedrukt of op een beeldscherm) dan lichten elementen op en worden met behulp van animaties, geschreven tekst, filmpjes en geluidsfragmenten – van achtergrondinformatie voorzien. Je ziet en hoort waarom ze iets gemaakt heeft, en waar het symbool voor staat. Jeugdherinneringen, bijzondere verhalen. In het algemeen heeft ze meer met matigheid dan pronkzucht. Zoals Louise zegt: ‘Ik heb het niet zo met pronkstillevens waar men alles uitstalt als om te zeggen: kijk eens wat ik heb. Hoewel je natuurlijk zou kunnen zeggen dat ik ook een beetje pronk met de verhalen die bij mijn stillevens horen.’. Ook brengt de app elementen van haar werk tot leven: een vlinder komt subtiel in beweging of een dode vis kwispelt met zijn staart. Louise: ‘Het moet léven. Zodat je begrijpt dat het dood zal gaan. Want alleen wat leeft, gaat dood.’ Als dat geen vanitas symboliek is!
 
Alle citaten van Louise komen uit: http://www.canvas.be/vrijdag-visdag/waarom-kwispelt-de-dode-vis
Vis met ei, 2015. Courtesy TORCH gallery en Citybird, 2012. Collectie Museum Arnhem.
 
Deze blog is geschreven in het kader van het Frankenstein Festival: Symposium Homo Technicus. Het Frankenstein Festival organiseert ArtEZ studium generale i.s.m. het Rijksmuseum Twenthe.
things.427.app.webp