We hebben ook dit keer weer studenten, alumni en docenten van ArtEZ verzameld wiens werk raakt aan de thematiek van ons festival. Zij bloggen in aanloop naar het festival Lost in Transition. Dit keer is de beurt aan Annemieke Dannenberg, alumnus Creative Writing.
De poëziebundel MELK EN HONING gaat over de emancipatie van vrouwen in een religieuze gemeenschap. De personages in de bundel weken zich los van de traditionele rol als zorgend, zachtaardig, heteroseksueel of vrouwelijk type. Ik heb tien gedichten geschreven die een mozaïek vormen van verschillende vrouwen die nooit bij naam worden genoemd maar getiteld zijn naar hun rol ten opzichte van de ander. De zus, de moeder, de weduwe, de vriendin: al deze titels impliceren dat er een ander is of een duidelijk vrouwelijk kenmerk waardoor zij – de vrouw – bestaansrecht heeft. De vrouwen emanciperen zich door de kaders van ‘de gemeenschap’ te bevragen, op te rekken en positie in te nemen als individu.
Dit laatste doe ik als kunstenaar ook door deze poëziebundel te schrijven. Ik open met het gedicht ‘de auteur’ die vertelt over een geboorte. De vrouw ontpopt zich tot auteur. Zij kan zich niet langer identificeren met enkel haar vrouw-zijn, maar neemt een tweede rol aan, die van auteur en schepper van personages. Daarin schuilt een belofte en iets goddelijks maar ook een beproeving.
“haar komst ontketent een strijd
zaait verdeeldheid in mij
en mijn gemeenschap”
Het twijfelen, denken en onderzoeken wat ik als kunstenaar doe, kan naar mijn inziens het best wanneer er niets is dat een beperking kan opleggen. De moeilijkheid van een (doctrinaire) achtergrond is dat er eerst grenzen bevochten moeten worden, voor er de mogelijkheid tot vragen stellen ontstaat, zowel binnen als buiten de getrokken strepen opgetekend door de gemeenschap – en in de eerste plaats opgetekend door jezelf. Het ontkiemen van twijfel binnenin een vaststaande structuur is enerzijds een onttovering van zo’n zekerheid die religie biedt en anderzijds vormde twijfel ook het begin van mijn kunstenaarschap.
De mooiste reactie die ik kreeg kwam in de vorm van een lange brief. Een oudere vrouw die zich bemoedigd wist door de poëzie, herkende de volheid en schoonheid en eveneens verwoestende kracht die een religieuze gemeenschap met zich mee kan brengen wanneer je als vrouw tegen de richting in begint te zwemmen. Ze schreef ook: “Onze levens zullen onvergelijkbaar zijn. Ik zoek ook geen gelijkenis, tenzij het gaat over de kracht van het intersectionele feminisme en de vrouwen en mannen die daar hun energie aan geven.”
De bundel kon enkel ontstaan te midden van een transitiefase. Dat maakt het voor mij soms ook een tijdsdocument. De brief van de lezer laat me zien dat de vragen die ik stel in de poëzie groter zijn dan mijzelf. Solidariteit met mannen en vrouwen die voor hetzelfde strijden geeft mij energie en hoop. Niet voor niets verwijst de titel naar het beloofde land.
