Het verhaal van mijn geheugentuin begint in mijn kinderjaren. Ik had een onbruikbaar geheugen, vol leegtes als het om spuien van opgelegde kennis ging. Mijn neuronen leken wel van links naar rechts te springen maar niet de juiste connecties te maken.
Om dat probleem te lijf te gaan, verzon ik op de lagere school een eigen systeem voor het aftrekken van moeilijke getallen en voor het vak geschiedenis legde ik de belangrijke feiten op plekken die ik tegen kwam op weg van school naar huis. Karel de Grote gaf ik een plek onder de witte klapbessen van het tuintje met het roestige hekje, de kroning door paus Leo XI zat ik de huisvormige brievenbus van meneer Spruit en het jaartal 800 schoof ik onder de mat bij de entree van het tuintje met de gesnoeide coniferen. Op deze manier kon ik de leerstof reproduceren in mijn hoofd.
Pas later ontdekte ik dat dit een van oudsher bekende methode was: de Middeleeuwse Mnemotechniek of loci-methode (Rhetorica ad Herennium). Een systeem waarbij je een herinnering, object of feit koppelt aan een plek waardoor het in je langetermijngeheugen opgeslagen wordt.
Dit bijna obsessief niet willen vergeten, waarbij de subjectieve ervaring van tijd een cruciale rol speelt, is altijd leidraad voor mijn beeldend werk gebleven.
Mijn tuin is voor mij één grote opslagplaats van herinneringen. Op de hectare grond rondom mijn atelier ken ik iedere plant, struik, boom in al zijn fysieke en sociale verschijningsvormen en geschiedenissen, waarbij ik kan waarnemen dat de plant een cognitief organisme is dat zijn eigen besluiten neemt en in een volkomen andere tijdsdimensie leeft.[1] De gevolgen van die besluiten vormen de kern van mijn werk. De planten en de verschillende plekken, ieder met hun eigen beleving, zijn gekoppeld zijn aan kamers in mijn geheugen (plek van het collectief geheugen, plek van de zintuigen etc.). Ik kan het verstrijken van de tijd niet zomaar voorbij laten gaan, iedere centimeter wil ik vastleggen, onthouden en archiveren. Soms gebeurt dat in tekeningen en op andere momenten maak ik ruimtelijk werk voor een specifieke plek.
Onze herinneringen zijn cynische dingen, door het brein zo ontworpen dat ze altijd als waar voelen, ongeacht of de gebeurtenissen zich werkelijk hebben voor gedaan[2]: herinneringen vervormen en veranderen de gebeurtenis. Toch sla ik ze, als beeldende notities, op in een soort archiefkast Omdat die aan verandering onderhevig is, is mijn experimentele tuin ook steeds in beweging, ver weg van iedere gangbare logica.
[1] Luister, de wortel spreekt! NRC, katern Wetenschap 15 november 2014
[2] Lehrer, J. (2008) Proust was een neuroloog, waarom kunst vaak voorloopt op de wetenschap. Pearson Education
