publicationessaypodcastinterviewvideoblognewsonline coursespeopleAPRIA

Heimat

blog by Johannes Kronenberg – 15 December 2015
In aanloop naar Chaos & Conflict vertellen studenten en alumni van ArtEZ over hun werk en de relatie met de thematiek van ons festival. Johannes Kronenberg bijt het spits af. Johannes rondde in 2015 zijn Bachelor of Fine Arts af.
 
Daar sta je dan, als pas afgestudeerd jongeling in een wereld zoemend van verandering en vernieuwing; ecologische, economische, sociale, religieuze, etnische, intellectuele, wetenschappelijke, culturele en kunstzinnige veranderingen, maar ook chaos en conflict. Nu kun je stellen dat de aarde nooit stil heeft gestaan en altijd zoemend ronddraaide van verandering: waar. Maar nu met jou én mij in deze hoedanigheid als bewoners; dus, wat in dit leven op aarde te doen en hoe je vakgebied hiermee te verbinden?

In een van mijn afstudeerwerken van afgelopen zomer, genaamd ‘Heimat’, vond ik vrij letterlijk een symbool dat het tijdgewricht waar wij aan het begin van de 21e eeuw in leven volgens mij goed weergeeft. Beknopt: de oude structuren die onze voorouders opbouwden zijn aan vervanging toe, maar we kunnen of willen ze nog niet laten wijken voor nieuwe scheppingen.

Zo, met dit ‘beeld’ is mijn taak als (beeldend) kunstenaar verricht en kan ik door naar het volgende werk, zou je kunnen denken. Maar nee, zo eenvoudig liet dit werk mij niet met rust. Het doet de vraag bij mij herrijzen wat de rol van de kunst en de kunstenaar eigenlijk inhoudt, of in zou kunnen houden in een tijd van chaos en conflict, van verandering en vernieuwing. Wat zou ik ‘meer’ kunnen doen dan deze ‘verbeelding, in stof uitdrukken’? Is het een startpunt van waaruit ik verder moet werken? En wat vraagt eigenlijk mijn omgeving— ‘de maatschappij’ — van mij als (beeldend) kunstenaar?

Volgens sommige leermeesters die ik tot nu toe tegenkwam, is dit juist het punt: de maatschappij is gestopt met het stellen van wezenlijke vragen aan de kunst. De rollen zijn daarom omgedraaid en dit vraagt een ander soort focus én verantwoordelijkheid van de kunstenaar zelf. Geen afwachtende of beschermende houding naar de kunsten, maar een actieve en constructieve beweging richting de noden van de tijd waarin wij leven.

Mijn persoonlijke vraag, en daarmee ook mijn vraag aan het vakgebied van de (beeldende) kunsten is daarom ook; hoe kan ik als (beeldend) kunstenaar ‘meer’ doen dan verbeelden, zonder de wezenlijke kernwaarden van de kunsten te verliezen? Een volgende vraag is dan natuurlijk, wat deze wezenlijke kernwaarden zijn. Maar voor nu, laat ik het hierbij en nodig je uit over het bovenstaande eens wat gedachten los te laten.
 
Johannes Kronenberg