publicationessaypodcastinterviewvideoblognewsonline coursespeopleAPRIA

“Ik hoop dat ik ooit gewoon naar mezelf kan kijken en niet denk: ik zie een vreemdeling.”

Interview Ilse van der Velden, ArtEZ student Creative Writing

interview by Rinke Fierinck – 01 November 2021
dossier: Body and power(lessness)
Volgens Vikrams tante is het bovenste kootje van mijn duim lang. Hoe langer het bovenste kootje, hoe meer doorzettingsvermogen. Ik vroeg haar naar de maatstaf. ‘Hoe bedoel je?’ vroeg ze. Haar handen waren warm. Ik geloofde alleen dat de tatoeage van de decimale notatie van Pi op haar pols echt was omdat de inkt door mijn zweethanden niet uitliep. ‘Hoe lang is een lang kootje? In vergelijking tot welke kootjes?’ Vikrams tante liet mijn handen los. Ik bestudeerde mijn duimen. Mijn moeder grapte altijd dat ik zo lang op mijn duim had gezogen dat de vingerafdruk op mijn gehemelte moest staan. ‘Het bovenste kootje van je duim is lang,’ zei Vikrams tante. ‘Daar moet je niet aan twijfelen.’

Fragment uit de novelle “Rol” van Ilse van der Velden

Ilse van der Velden studeert in 2021 en 2022 af aan de opleiding Creative Writing. Ik ontmoet haar tijdens de afstudeerexpo terwijl ik bijna struikel over een tapijtrol. Haar ongepolijste manier van doen, daar liggend in die rol, maakt dat ik naast Ilse ga zitten. Waarom zou je meerdere uren per dag zoveel ongemak opzoeken?
Waar gaat je werk over?
“Mijn afstudeerwerk heet ‘Rol’ en gaat over een jongen en hij zit een beetje vast in zijn leven. Zijn ouders hebben een stoffenzaak, waar hij ook werkt, maar hij gaat die niet overnemen. Hij vraagt zich af ‘wat moet ik met mijn leven, ik heb al drie studies geprobeerd, ik…’ hij loopt gewoon vast. Op een gegeven moment ontmoet hij Hera, met wie hij een soort relatie krijgt. In die relatie merkt Nate dat hij zich niet kan overgeven fysiek aan Hera. Er zit gewoon een stop op lijkt het. Tegelijk speelt zich nog een verhaal af waarbij Nate en Hera de gebeurtenissen volgen van een paleoantropoloog en een schrijver die, samen met dertien andere deelnemers, in ruil voor hun verblijf in een residentie elke week een orgaan moeten offeren.”

Tijdens je afstuderen lig je meerdere uren per dag in de rol. Het is niet alleen heel warm, maar ook de jute achterkant van het tapijt zorgt voor schurende plekjes op je huid. Waarom kies je ervoor om zo te gaan liggen en bovendien volkomen afhankelijk te zijn van anderen voor zaken als eten en drinken?
“Voor mij was het een manier om het leven van Nate, de hoofdpersoon uit de novelle na te spelen, uit te beelden. Nate krijgt een herbeleving over een keer dat zijn opa hem misbruikt heeft, terwijl hij opgerold in een tapijtrol lag en niks kon doen. Nate weet dat dit een herinnering is, alleen hij wil het eigenlijk niet geloven. Hij heeft het altijd afgedaan als een soort droom die hij had en dan stelt Hera voor om te kijken of het echt gebeurd kan zijn geweest, door het stap voor stap na te spelen.”

Het liggen in die rol bezorgde je nogal wat ongemak. Hoe ging je daarmee om?
“Je bedenkt gewoon dingen om het voor jezelf prettiger te maken. Het was zo vreemd om te ontdekken dat ik dit voor mijn lichaam deed. Normaal zou ik denken ik ga daar gewoon liggen. Door die dagen ontdekte ik, hackte ik eigenlijk een beetje mijn lichaam. Wat is nou de meest comfortabele houding voor mij en is het misschien beter als ik gewoon lange mouwen en een lange broek aantrek? Dat was een soort omschakelpunt: oké, ik kan ook oordelen over mijn eigen lichaam, ik heb daar ook een soort zeggenschap in. Voorheen dacht ik dat niet en ging ik tamelijk roekeloos om met mijn lichaam. Ik luisterde er gewoon niet naar, naar de signalen en ik begreep andere mensen niet als ze zeiden ‘o ik ben zo moe’. Ik zal niet zeggen dat ik het niet ervoer, maar ik stond het niet toe.”

Ilse van der Velden leest voor uit 'Rol'

Is je lichaam maakbaar?
"Ja, wat kun je eraan veranderen en zo. Als je de novelle leest, dan merk je dat ik heel erg geïnteresseerd ben in dingen die niet per se bij het lichaam horen, maar er wel in worden gezet. Contactlenzen, kunstgebit, modificaties. Je vervangt iets van jou door iets nieuws wat helemaal niet van jou is en waar geen cellen van jou inzitten en waar ook geen energie van het lichaam naar toegaat, omdat het er niet bij hoort, maar tegelijkertijd hoort het er wel bij. Een lichaam is op een bepaalde manier maakbaar en beïnvloedbaar en soms komt dat omdat je het nodig hebt, andere keren komt het voort uit plastische chirurgie of juist volledig, een nierdonatie. We hebben steeds minder nodig waarmee we geboren zijn, dat vind ik heel interessant.”

Leven in de BV Nederland waarbij onze maatschappij als economie wordt bestuurd. Wat zou het betekenen als je in een ander soort maatschappij leefde?
"Nou ja, kapitalisme gaat over geld en communisme over diensten geloof ik, er wordt altijd wel gesteld dat er iets tegenover staat en dat is logisch. Maar dat er geld staat tegenover voelen, ervaren van een lichaam, dat vind ik wel een bittere pil om te slikken.

Is het schrijven voor jou ook een manier om te starten met het lichaam, langzaam maar zeker naar je toe te trekken, te verbinden?
“Ja, ik voel dat ik nu bezig ben aan iets dat veel intiemer is dan wat ik in de eerste vier jaar heb gedaan op Creative Writing. Ik ben eigenlijk gewoon bezig om me aan mezelf te introduceren. Dat gaat met een hele hoop verwondering, dat ik denk o ik heb zulk eigenwijs bloed, weet je wel en gewoon zoveel dat ik niet weet over mezelf, over mijn eigen lichaam, hoe mijn lichaam werkt. Dan hoop ik dat ik ooit gewoon naar mezelf kan kijken en niet denk: ik zie een vreemdeling. Dat ik dat kan koppelen aan het bewustzijn dat ik heb. Maar dat gaat een hele lange weg worden. Ik ben pas vierentwintig.

Rol verschijnt in februari 2022.
Meldt je aan voor de nieuwsbrief via tinyletter.com/unrollingrol
Ilse van der Velden is ook te vinden via www.instagram.com/isleinthefields/
Ilse van der Velden in tapijtrol
Rinke Fierinck studeert docent beeldende kunst en vormgeving aan ArtEZ en spreekt tijdens haar stage bij ArtEZ Studium Generale afstudeerders vanuit ons thema Lichaam en (on)Macht.

Over Ilse van der Velden en Creative Writing:
Ilse van der Velden studeert in 2021 en 2022 af aan de opleiding Creative Writing bij ArtEZ. Omdat het beroep van vulkaanwachter niet bleek te bestaan is ze schrijver geworden en daar is ze heel blij mee zegt ze, want het is hetzelfde als vulkaanwachter maar dan zonder vulkaan of wachtpost.

Voor haar afstuderen heeft Ilse meerdere uren in een tapijtrol gelegen als vorm van embodiment van wat de hoofdpersoon Nate uit haar novelle ‘Rol’ in zijn jeugd heeft meegemaakt. Met Nate ontdekt de lezer hoe zijn geheugen werkt en wat trauma met een mens kan doen. Ilse is gefascineerd door de modificaties die wij in deze tijd in en aan het lichaam kunnen doen, zoals bijvoorbeeld contactlenzen, een kunstgebit of een nierdonatie. Ze merkt droogjes op dat we steeds minder nodig hebben waarmee we zijn geboren. Creative Writing als onderzoek hoe de wereld eruit kan zien, voor Ilse een manier om zich aan haarzelf te introduceren.